بررسی مضامین اساطیری و آئینی در آثار سلطان محمد

در دوران شکوفایی مکتب دوم تبریز سلطان محمد بسیار زیرکانه از نمادهایی برای به تصویر کشیدن اسطوره های شاهنامه استفاده کرده و به تعداد اندکی از داستان های خمسه نظامی و اشعار رندانه ی حافظ رنگی اساطیری بخشیده و از نمادها و نشانه ها برای باورپذیری بیشتر آن اساطیر استفاده کرده است. نشانه هایی برای روایت داستان های اساطیری که به بهترین شکل ممکن سرمستی های عاشقانه و رندانه، جنگ های خیر و شر، مرگ ها، دادخواهی ها و در آخر معراج را با تمامیت به تصویر می کشد. هدف ما بررسی اساطیر و مضامین اسطوره ای آئینی است و پاسخ به این مسئله که چگونه این مضامین را در نمادها و نشانه ها به روایت تصویر در آورده است. در این پژوهش به کنه معنای نماد و نشانه هایی پرداخته می شود که سلطان محمد برای روایت داستان ها و اساطیر از آنان استفاده کرده است. نظر به اینکه شاهنامه فردوسی و نسخه مصور شاه تهماسب، حماسه ای تاریخی و ملی و نیز یک اثر جاویدان و تثبیت شده جهانی است از سوی مجامع بین المللی به رسمیت شناخته شده لزوم شناخت هر چه بیشتر آن به شدت احساس می شود و ارائه عمیق و دقیق این اثر به زبان مطالعات و بررسی های معاصر بعد دیگری بر اعتلای شناخت این آثار جاویدان می افزاید. ضمن آن که در زمینه پژوهش های علمی و روش مند آثار نگارگری کهن ایران همچنان کمبودی عمیق احساس می شود. از مشخصه های بسیاری از نگاره های سلطان محمد وجود تضاد در مجاورت یکدیگر است هم او در آثارش به رقم پلشتی ها و زیبایی ها سود جسته و برای به تصویر کشیدن زیبایی، جوانی و عشق درخت شکوفان و برای پلیدی، مرگ، پیری درخت پاییزی و دیو و... که این نشانه ها در تصاویر وجهه استعاری یافته اند و خصیصه سبکی سلطان محمد هستند که در آثار نسل بعدی مکتب تبریز به وضوح دیده می شود. وفاداری سلطان محمد به متن اصلی فقط مختص خلق تصویر نیست بلکه ما را به کنه اسطوره و نماد راهنمایی می کند و با استفاده از ترکیب بندی غالب، منحنی نوعی نگاه و بینش دینی از وحدت به کثرت و بلعکس را هم دربر داشته است. روش تحقیق تحلیل محتوا، جمع آوری اسناد و مدارک موجود در ارتباط با موضوع مورد نظر و اطلاعات مورد نظر از طریق پژوهش کتابخانه ای انجام گرفته است